Kripto Para Vergilendirmesi: Türkiye’de 2025 İçin Beklenen Düzenlemeler

Kripto para piyasası tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızlı bir gelişim gösteriyor. Bitcoin, Ethereum, stablecoin’ler ve çeşitli altcoin’ler günden güne daha geniş kitleler tarafından yatırım veya işlem aracı olarak tercih ediliyor. Bu ivmeyi gören pek çok ülke, kripto varlıklar üzerindeki düzenlemeleri ve vergilendirme konusunu yakından inceliyor. Türkiye’de de “kripto para vergisi” meselesi uzun süredir gündemde ve kamuoyunda 2025 yılına dair yeni vergi düzenlemelerinin devreye gireceği beklentisi var. Bu makalede, “kripto kazanç vergisi 2025” kapsamında yapılması muhtemel düzenlemeleri, Türkiye’deki yasal altyapının mevcut durumunu ve kripto vergilendirmesi için gelecek öngörülerini ele alacağız.

1. Türkiye’de Kripto Paranın Mevcut Yasal Statüsü

1.1. Düzenleyici Kurumlar ve Yetkileri

Türkiye’de kripto paralarla ilgili düzenleme ve denetim yetkisi, henüz net bir çerçeveye oturmuş değildir. Bununla birlikte:

• Hazine ve Maliye Bakanlığı, kripto paraların ekonomik etkilerini ve vergilendirme boyutunu değerlendiren kurum olarak öne çıkar.

• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), menkul kıymet niteliğindeki dijital varlıklar veya yatırım sözleşmesi özelliği taşıyan projelere ilişkin düzenlemeler yapabilir.

• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankalar ve elektronik para kuruluşları üzerinden yapılan kripto para işlemlerini denetleme potansiyeline sahiptir.

Kripto paraların düzenlenmesinde doğrudan etkili olacak bir diğer kamu organı da Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB)’dir. Kripto gelirlerinin vergilendirilmesi ve beyan yükümlülüklerinin şekillenmesinde GİB’in belirleyeceği kurallar kritik olacaktır.

1.2. Mevcut Yönetmelikler ve Tebliğler

Türkiye’de kripto varlıklara ilişkin daha önce birtakım yönetmelik ve tebliğler yayımlandı. Örneğin, Merkez Bankası tarafından 2021’de yayımlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” ile kripto paraların ödeme aracı olarak kullanımı kısıtlandı. Bununla birlikte, bugüne kadar kapsamlı bir “kripto vergi düzenlemesi” veya kripto paraların menkul kıymet olup olmadığına dair net bir yasal tanımlama yapılmış değil.

Hazine ve Maliye Bakanlığı 2021 başlarında kamuoyuyla paylaştığı bir açıklamada, kripto paraların vergilendirilmesine ilişkin uluslararası örneklerin incelendiği ve bir mevzuat taslağı üzerinde çalışıldığı bilgisini verdi. O tarihten bu yana detaylı bir mevzuat henüz çıkmasa da 2025 yılına doğru bu konudaki beklentiler giderek artmış durumda.

2. Kripto Para Vergisi Nedir ve Neden Gündemde?

2.1. Kripto Varlıkların Artan Popülaritesi

Türkiye, kripto para kullanım oranı bakımından dünyanın önde gelen ülkeleri arasında gösteriliyor. Yüksek enflasyon, TL’nin değer kaybı gibi makroekonomik etkenler; yatırımcıların alternatif varlık arayışını hızlandırıyor. Bu talep neticesinde pek çok yerli ve yabancı kripto borsası Türkiye’de faaliyet gösteriyor veya Türkçe hizmet sunuyor. Binlerce insan, gelirlerini veya tasarruflarını kripto varlıklar üzerinden değerlendirmeye başlarken, devlet tarafında da bu işlemlerin kayıt altına alınması ve vergilendirilmesi gerekliliği gündeme geliyor.

2.2. Kamu Gelirini Artırma İhtiyacı

Kripto paraların kayda değer ölçüde büyümesi, devletlerin de bu piyasadan pay alma arzusunu tetikliyor. Vergilendirme, sadece gelir elde etme amacıyla değil aynı zamanda piyasa denetimi ve kara paranın aklanmasıyla mücadele noktasında da önemli bir araç olarak görülüyor. Bu nedenle, “kripto kazanç vergisi 2025” gibi başlıklar, hem yatırımcıların hem de mevzuatı düzenleyecek kurumların gündeminde üst sıralara yerleşmiş durumda.

2.3. Uluslararası Trendler ve Örnek Uygulamalar

ABD, Almanya, Japonya gibi birçok ülke, kripto gelirlerinin beyan edilmesi ve vergi tahsilâtı konusunda çeşitli modeller uyguluyor. Örneğin ABD’de, kripto varlıkların alım-satımı sonucu elde edilen kazançlar “sermaye kazancı” olarak vergilendiriliyor. Almanya’da bir yıl elde tutulan kripto varlıklarda vergiden muafiyet söz konusu iken, kısa vadeli işlemlerde gelir vergisi devreye giriyor. Türkiye’nin 2025 sonrasında hayata geçireceği düzenlemelerin bu uluslararası örneklerden esinleneceği tahmin ediliyor.

3. 2025 İçin Beklenen Kripto Vergi Düzenlemeleri

“Kripto vergi düzenlemesi” kapsamında, 2025 yılı için Türkiye’de hangi adımların atılabileceğine dair öngörüler şu şekilde sıralanabilir:

3.1. Kazanç Türünün Tanımlanması

Öncelikle, kripto varlıklardan elde edilen kazançların hangi kategoride değerlendirileceğinin netleşmesi bekleniyor. Mevcut vergi mevzuatında kazanç türleri genel olarak “ticari kazanç”, “sermaye kazancı (değer artış kazancı)” veya “menkul sermaye iradı” gibi başlıklarla sınıflandırılır.

• Eğer kripto paralar “menkul kıymet” sayılırsa, yatırımcılar SPK mevzuatına tabi olacak ve stopaj ya da beyan usulüyle vergilendirilebilecek.

• Eğer “mal” veya “emtia” muamelesi görürse, değer artış kazancı olarak gelir vergisi doğabilecek.

• Daha geniş kapsamlı bir düzenlemeyle “dijital varlık” adı altında yeni bir tanımlama getirilebilir ve buna özgü vergi oranları belirlenebilir.

3.2. Vergi Oranı ve Dilimler

Kripto kazanç vergisinin oranı, yatırımcıların en çok merak ettiği konuların başında geliyor. Olası senaryolar şöyle olabilir:

• Sabit Vergi Oranı: Örneğin %10 veya %15 gibi sabit bir oranın uygulanması. Bu model, özellikle küçük yatırımcılar için görece basitlik sağlayabilir.

• Gelir Dilimine Göre Değişen Oranlar: Gelir Vergisi Kanunu’ndaki mevcut dilimler gibi, yıllık kazanca göre artan oranlı bir sistem gündeme gelebilir. Bu durumda yüksek miktarda kâr elde eden yatırımcılar daha yüksek vergi ödeyebilir.

3.3. Beyan Zorunluluğu ve Eşik Değerler

Birçok ülkede, kripto kazançlarının beyannamesi için belirli bir eşik değer (örneğin yıllık 2.000 dolar) kullanılıyor. Bu sayede, çok küçük alım-satım işlemleri yapan kullanıcıların vergi dairesine beyanname verme zahmetinden kurtarılması hedefleniyor. Türkiye’de de benzer bir eşik değer veya muafiyet sınırı konulması sürpriz olmaz.

3.4. Borsa ve Platformlar Üzerinde Denetim

Devletin vergi tahsilâtını etkin kılabilmesi için kripto borsaları üzerinde daha fazla denetim mekanizması oluşabilir.

• Borsalara, kullanıcıların kimlik bilgileri (KYC), işlem hacimleri, alım-satım detayları gibi verilerin düzenli olarak raporlanması zorunluluğu getirilebilir.

• Yurtdışı merkezli kripto borsalarıyla da otomatik bilgi paylaşım anlaşmaları yapılabilir.

• Bu düzenlemelerle, herhangi bir vergi kaçırma girişiminin önüne geçilmeye çalışılabilir.

3.5. Madencilik ve NFT Vergilendirmesi

2025 kripto vergi düzenlemelerinin sadece alım-satım kazançlarıyla sınırlı kalmayacağı, madencilik faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin ve NFT (Non-Fungible Token) satışlarının da vergilendirme radarına gireceği düşünülüyor.

• Madencilik gelirleri, “ticari faaliyet” olarak değerlendirilebilir. Madencilerin elektrik faturaları, donanım masrafları gibi giderleri, ticari kazanç beyanı içinde indirim konusu yapılabilir.

• NFT’ler için de özgün bir vergi yapısı gündeme gelebilir. Elde tutulan süre veya satış bedeli üzerinden bir vergi hesaplanması söz konusu olabilir.